Wojskowe Gubernatorstwo Warszawy funkcjonowało przy Krakowskim Przedmieściu od 29 lipca 1920 roku. Było odpowiedzialne za przygotowanie obrony miasta, ale też organizację życia codziennego w stolicy.
Wojskowym Gubernatorem był generał podporucznik Franciszek Latinik, równocześnie dowódca 1 Armii Wojska Polskiego, broniącej przedpola Warszawy. Miał bardzo duże uprawnienia związane z utrzymaniem porządku i gotowości obrony.
Gubernatorstwo funkcjonowało do 28 września 1920 roku, kiedy oficjalnie zniesiono stan oblężenia. – Warszawa mogła znowu cieszyć się ze świeżo zdobytej, ale też obronionej stołeczności. I rozwijać! Tę szansę w latach 20. i 30. wykorzystała. Dziś, po stu latach, pamiętamy o tamtych wydarzeniach, jednocześnie dbając o nasze miasto – mówi Renata Kaznowska, zastępca prezydenta m.st. Warszawy.
– Generał Franciszek Latinik – wraz z podległym mu Wojskowym Gubernatorstwem Warszawy – trzymał pieczę nad miastem, które stanowiło ostatnią linię obrony w wojnie 1920 roku. Gdyby nie odwaga tamtych ludzi, moglibyśmy znajdować się teraz w zupełnie innej rzeczywistości. Warszawa nigdy im tego nie zapomni! – mówi Ewa Malinowska-Grupińska, przewodnicząca Rady m.st. Warszawy.
Przed stu laty
14 sierpnia 1920 r. Gazeta Warszawska odnotowała:
„Zagraniczni rzeczoznawcy od dawna zdecydowali, że zważywszy siły liczebne walczących, bitwa ta powinna być przez nas wygrana, jeśli wszyscy szeregowcy i wodzowie spełnią należycie swoje obowiązki. […] Bitwa pod Warszawą może być naszą bitwą pod Marną. […] Człowiek, któremu powierzono obronę naszego miasta, gubernator wojskowy Warszawy, generał Latinik, jest jak najlepszej myśli. […] ma ufność do żołnierza, a nie mniejszą do Warszawy. Warszawa zdobyła się na nastrój tak podniosły i patriotyczny, że współzawodniczyć może ze Lwowem i Paryżem.”
Bitwa Warszawska była jedną z 18 najważniejszych bitew w dziejach świata. Była to decydująca bitwa wojny polsko-bolszewickiej. Określana mianem „cudu nad Wisłą”, zatrzymała inwazję Rosji Sowieckiej na Polskę i zachodnią część Europy.