Biblioteki w Wawrze przechodzą metamorfozę

– Instytucja, którą dziś otwieramy odzwierciedla pozycję jaką nadajemy bibliotekom w Warszawie. Od 2016 roku prowadzimy prace nad kierunkami rozwoju warszawskich bibliotek. Wsłuchując się w głos środowiska bibliotecznego oraz czerpiąc z najlepszych wzorców polskich i światowych, opracowaliśmy Program Rozwoju Bibliotek, który w ciągu najbliższych lat pozwoli na dalsze ulepszanie oferty warszawskich placówek bibliotecznych – mówi Hanna Gronkiewicz-Waltz, prezydent stolicy.

Nowa kulturoteka w Wawrze przy ulicy Błękitnej to pierwsza z trzech inwestycji kulturalnych w tej dzielnicy. Placówki będą łączyły funkcję biblioteki, centrum kultury i centrum lokalnego. Łącznie na inwestycje miasto przeznaczyło blisko 12 milionów złotych. Pozostałe placówki będą gotowe w przeciągu kilku miesięcy. Przeniosą się do nich filie Wawerskiego Centrum Kultury i Biblioteki Publicznej.

Dotychczasowe biblioteki w osiedlach Wawer, Radość i Falenica otrzymają nowe siedziby. Zostanie w nich nie tylko rozbudowany księgozbiór, ale rozwinięte szerokie spektrum nowych form upowszechniania czytelnictwa i działalności kulturalno-edukacyjnej. Ośrodki te będą nowoczesnymi „kulturotekami” gdzie statutowa działalność biblioteczna będzie połączona ofertą kulturalna. Pierwsza z kulturotek zostanie oddana do dyspozycji mieszkańców dzielnicy w osiedlu Wawer przy ul. Błękitnej 32. W tej pierwszej kulturotece oprócz klasycznych wypożyczalni dla dorosłych i dzieci będzie działał klub seniora, wprowadzony przez wawerski OPS, sala komputerowa, pokój do cichej pracy, klub wolontariuszy, drużyna harcerska, teatrzyk kukiełkowy i studio nagrań. Na najwyższym piętrze znajduje się sala widowiskowa, w której będzie prowadzona działalność kulturalna. Jednak największą nowością będzie sposób obsługi czytelników.
Dużą część księgozbioru będzie można samodzielnie wypożyczyć dzięki zainstalowanemu automatycznemu systemowi wypożyczania książek. Kolejną nowością będzie możliwość całodobowego zwrotu wypożyczonych publikacji oraz odebrania zamówionych książek dzięki zainstalowanym: wrzutomatowi i bibliomatowi. Takie samo rozwiązanie będzie zastosowane w kulturotekach w Radości i Falenicy.

Kulturoteka w Falenicy będzie się wpisywać w miejską koncepcję zagospodarowania centrum osiedla. W budynku znajdą się m.in. biblioteka, sala multimedialna, kawiarenka, czytelnia, pomieszczenia pracowni plastycznych, muzycznych i technicznych. Teren wokół budynku zostanie tak zagospodarowany, żeby zapewnić lokalnej społeczności możliwość aktywnego wypoczynku. Powstanie m.in. ścianka wspinaczkowa, a w pobliżu park sensoryczny. Na sztucznej skarpie pojawi się letnia czytelnia i widownia plenerowa dla sceny, która dzięki mobilnym ścianom, będzie zarówno sceną wewnętrzna jak i zewnętrzną. Cały teren będzie oświetlony i monitorowany oraz wyposażony w elementy małej architektury. Budynek zaplanowano w nowoczesnej formie architektonicznej, połączonej z elementami nawiązującymi do historycznego wizerunku terenu i wpisującej się w otoczenie. Wyposażony będzie w nowoczesne instalacje i urządzenia multimedialne, które będą wykorzystywane do aktywności kulturalnych.

W kulturotece w Radości znajdzie się sala prób muzycznych, czytelnia, kącik internetowy, kawiarenka i sale wielofunkcyjne, w których będą organizowane zajęcia muzyczne i plastyczne dla najmłodszych. Budynek ma być gotowy do października 2018 r.

Warszawa dba o rozwój bibliotek – Sami zobaczcie
202 placówki biblioteczne, księgozbiór, który liczy ponad 5 milionów woluminów, nowoczesne nośniki. Warszawskie biblioteki mają potencjał, który warto – z myślą o mieszkańcach – rozwijać.

W ciągu 12 lat Warszawa zainwestowała w biblioteki prawie 80 milionów złotych, wzbogacając się o 30 placówek bibliotecznych, m.in. trzy placówki w dzielnicy Białołęka, Mediatekę w dzielnicy Ochota i Bielany, Multimedialną bibliotekę przy ul. Tynieckiej w dzielnicy Mokotów. Dziś sieć miejskich bibliotek to 202 placówki. Budżet bieżący na biblioteki wzrósł z niecałych 80 milionów w 2013 roku do prawie 110 milionów złotych w roku bieżącym. Udało się wygospodarować środki na zwiększenie wynagrodzeń dla bibliotekarzy. Wzrosły nakłady na zakup nowości do 175 tysięcy rocznie, zaś ogółem księgozbiór powiększył się o ponad 500 tysięcy woluminów do 5,4 miliona książek. M.in. dzięki tym inwestycjom liczba czytelników wzrosła z 360 tysięcy do 425 tysięcy.

29 stycznia 2016 r. rozpoczął pracę zespół ekspertów, który miał za zadanie zdiagnozowanie sytuacji w bibliotekach publicznych Warszawy i sformułowanie rekomendacji. To kolejny krok w realizacji przez Warszawę założeń Programu Rozwoju Kultury do 2020 r. W 2016 roku rozpoczęły się prace nad  opracowaniem i wdrożeniem Programu Wsparcia Bibliotek, którego celem jest m.in.  połączenie osiemnastu bibliotek publicznych w jeden system tak, by jednocześnie zachować lokalny charakter każdej z nich, ujednolicenie stanowisk pracy w bibliotekach, zmniejszenie dysproporcji wynagrodzeń na tych samych stanowiskach w różnych  dzielnicach, zwiększenie prestiżu zawodu bibliotekarza, uatrakcyjnienie programu bibliotek. W 2017 roku zostały przyjęte 2 dokumenty dotyczące rozwoju bibliotek publicznych m.st. Warszawy: Biblioteki publiczne m.st. Warszawy. Diagnoza i rekomendowane zmiany (Andrzej Ociepa – dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej we Wrocławiu, dr. Roman Chymkowski, dr. Weronika Parfianowicz-Vertun, eksperci Biblioteki Narodowej, pracownicy naukowi Instytutu Kultury Polskiej) oraz Plan wykonawczy rozwoju bibliotek m.st. Warszawy (FRSI, Fundacja Kultura Dialogu) powstał na podstawie warsztatów ze środowiskiem bibliotekarskim i czytelniczym w Warszawie.

Podwyżki dla pracowników bibliotek
Jedną z głównych rekomendacji Planu wykonawczego rozwoju bibliotek m.st. Warszawy było ujednolicenie systemu wynagradzania pracowników w bibliotekach całego miasta. W ubiegłym roku  przeprowadzono w bibliotekach wartościowanie stanowisk. Zarezerwowano na ten cel w budżecie miasta kwotę 2 milionów zł w roku 2017 i 10 milionów zł w roku 2018. Wyłoniona w trybie przetargowym firma przeprowadziła proces wartościowania stanowisk pracy oraz przedstawiła propozycje regulacji płac. Firma przeprowadzała wartościowanie stanowisk w sposób partycypacyjny, włączając w proces m.in. środowisko bibliotekarzy. Diagnoza wykazała, że wynagrodzenia bibliotekarzy są znacząco niższe niż rynkowe, sytuując się w skrajnych wypadkach poniżej 50% mediany wynagrodzeń rynkowych na porównywalnych stanowiskach. Badania wykazały, że bardzo niskie wynagrodzenia znacząco obniżają prestiż zawodu i są demotywujące. Wynagrodzenia bibliotekarzy od 1 stycznia 2018 roku wzrosły do 77-86% mediany rynkowej (średnio o 700 zł brutto).

Nowa identyfikacja wizualna
W 2018 roku została opracowana jednolita identyfikacja dla warszawskich bibliotek obejmującej m.in. kolorystykę, logotyp, czcionkę, nawigację wewnętrzną. Miało to na celu stworzenie jednego, czytelnego symbolu wyróżniającego biblioteki w przestrzeni miejskiej. Do końca roku systemem nowej identyfikacji wizualnej na zewnątrz budynków zostaną objęte wszystkie biblioteki. W 2019 roku wprowadzony zostanie system wspólnej identyfikacji wizualnej we wnętrzach bibliotek.

Wspólny portal i jedna karta biblioteczna
Do końca 2018 roku zakończony zostanie pierwszy etap prac nad Centralnym Katalogiem bibliotek warszawskich. Dzięki zintegrowaniu danych o zasobach bibliotecznych będzie możliwe wyszukiwanie i zamawianie książek on-line będących w zasobach wszystkich bibliotek miejskich poprzez wspólny portal biblioteczny. Równocześnie we wszystkich bibliotekach będzie można korzystać z karty miejskiej jako karty bibliotecznej.

W 2019 roku planowana jest integracja bazy użytkowników bibliotek, tak by czytelnik zapisując się do jednej biblioteki mógł korzystać ze wszystkich bibliotek warszawskich na podstawie jednej karty bibliotecznej. Rozwinięte i ujednolicone zostaną również strony internetowe bibliotek miejskich połączonych z warszawskim portalem bibliotecznym.

Szkolenia bibliotekarzy
W 2019 roku planowane jest rozpoczęcie długofalowego programu szkoleń dla kadry kierowniczej i pracowników bibliotek w zakresie podnoszenia kompetencji w zarządzaniu bibliotekami, rozszerzaniu i zróżnicowaniu grup odbiorców, poszerzaniu działań towarzyszących tradycyjnej działalności (m.in. animacji, spotkań autorskich, otwierania się na migrantów i sąsiadów).

Biblioteki w liczbach
Biblioteki w Warszawie to 202 placówki (w 2013 r. 193 placówek) podzielone na 18 bibliotek dzielnicowych.

•    Zatrudnienie: 1163 osób (stan na luty 2018)
•    Liczba czytelników: 425 334*
•    Liczba wypożyczeń książek: 6 062 334*
•    Stan księgozbiorów: 5 373 126*
•    Zakup nowości: 225 000*
•    Zasoby 10 bibliotek obejmują e-booki, 8 placówek umożliwia korzystanie z książek elektronicznych poza siedzibą biblioteki.*
•    Liczba uczestników wydarzeń kulturalno-edukacyjnych w bibliotekach: 250 000*

*dane za rok 2017 rok

Ważniejsze inwestycje:
Rok 2007 – Otwarcie dwóch placówek „Multicentrum” i „Nautilus” w dzielnicy Białołęka
Rok 2009 – Otwarcie Mediateki „Przystanek książka” w dzielnicy Ochota
Rok 2012 – Otwarcie „Zielonej biblioteki” w dzielnicy Białołęka
Rok 2014 – Otwarcie Multimedialnej biblioteki (przy ul. Tynieckiej) w dzielnicy Mokotów
Rok 2015 – Otwarcie Mediateki Start-Meta w dzielnicy Bielany; Modernizacja biblioteki w Rembertowie
Rok 2018/2019 – Otwarcie trzech kulturotek w dzielnicy Wawer