Światowy Dzień Świadomości Autyzmu

– Warszawa jest miastem różnorodnym, tu dla każdego jest miejsce, niezależnie od pochodzenia, sprawności czy wieku. Nasze miasto musi mieć ofertę dla wszystkich. Wiemy, że w przedszkolach i szkołach jest coraz więcej dzieci, u których stwierdzono autyzm. Na pewno ma na to wpływ lepsza diagnostyka i wyższa świadomość rodziców, nauczycieli i innych osób z otoczenia dziecka. Od stycznia działa w Warszawie pierwsze publiczne przedszkole dla dzieci z autyzmem, wspieramy także dorosłych warszawiaków – mówi Rafał Trzaskowski, prezydent m.st. Warszawy.

Szkoła, przedszkole i punkt konsultacyjny przy Tarchomińskiej

Od stycznia 2019 r. dzieci ze spektrum autyzmu korzystają z nowego przedszkola przy ulicy Tarchomińskiej 4. Przedszkole specjalne wybudowaliśmy na terenie Zespołu Szkolno-Przedszkolnego nr 10. Od kilkunastu lat mieści się tam specjalna szkoła podstawowa, która również przeszła gruntowną modernizację. Od września 2018 r. ze szkoły korzysta 51 uczniów. Oprócz wymiany wszystkich instalacji, termomodernizacji, przebudowaliśmy pomieszczenia i powstała nowa sala gimnastyczna.

Przedszkole ma 8 sal dydaktycznych, sale do zajęć rewalidacyjnych (terapia mowy, integracja sensoryczna, muzykoterapia). W jego wnętrzu znajduje się patio, wyposażone w ławeczki i mini-źródełko spełniające rolę relaksacyjno-terapeutyczną. Teraz korzysta z placówki 19 dzieci w wieku od 3 do 8 lat, docelowo będzie 32 dzieci w ośmiu grupach – właśnie trwają zapisy. Koszt modernizacji szkoły i budowa przedszkola wyniósł ponad 10 mln zł.

Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 10 jest placówką dla dzieci i młodzieży z autyzmem. Dzieci ze szkoły i przedszkola zmagają się z wieloma wyzwaniami, a wyzwaniem dla pracowników zespołu stało się stworzenie miejsca przyjaznego dzieciom, odpowiadającego ich potrzebom, wielofunkcyjnego, akceptującego każdą indywidualność. Dzieci, nauczyciele i rodzice wspólnie odkrywają zasady otwartego, elastycznego podejścia do uczenia się, do przestrzeni, a także do drugiego człowieka.

W tej szkole nie słychać dźwięków dzwonka. Oznaczenia umieszczone na drzwiach sal, klas i gabinetów podpowiadają dzieciom, gdzie są i co będą robić. Pastelowa, stonowana kolorystyka pomaga im w skupianiu uwagi na wykonywanych zadaniach. W każdym oddziale przedszkolnym oraz klasie uczy się maksymalnie 4 dzieci. Nad ich edukacją czuwa pedagog specjalny, którego działania wspiera pomoc nauczyciela. Dla dzieci nauka to nie tylko zajęcia w sali czy klasie – to także zajęcia rewalidacyjne z logopedą, muzykoterapeutą, terapeutą integracji sensorycznej, psychologiem, instruktorem gimnastyki korekcyjnej. 

Dzieci uczęszczające do szkoły uczą się przygotowywania posiłków w kuchni dydaktycznej, podejmują twórcze wyzwania w pracowni ceramicznej, doglądają szkolnego ogródka, uczestniczą w licznych wycieczkach i wspólnie świętują podczas szkolnych uroczystości.

W szkole pracuje doświadczona, wysoko wykwalifikowana kadra psychologiczno-pedagogiczna, która jest pionierem w dziedzinie terapii, opieki i kształcenia dzieci z autyzmem ze sprzężeniami. Od 2007 r. w szkole prowadzone są specjalistyczne zajęcia z najmłodszymi w ramach wczesnego wspomagania ich rozwoju.

Rodzice, nauczyciele i inne osoby pracujące z dziećmi i młodzieżą z autyzmem korzystają także z bezpłatnej pomocy Specjalistycznego Punktu Konsultacyjnego (SPK) znajdującego się w tym kompleksie oświatowym przy ul. Tarchomińskiej 4.  

Edukacja dzieci i młodzieży z autyzmem

W przedszkolach i szkołach (publicznych i niepublicznych) jest coraz więcej dzieci i młodzieży z autyzmem – od 2015 r. liczba dzieci ze zdiagnozowanym autyzmem wzrosła blisko dwukrotnie. W roku szkolnym 2015/2016 było 2860 przedszkolaków i uczniów z autyzmem (2016/2017 – 3615, 2017/2018 – 4421). Teraz to 5783 dzieci (3967 z autyzmem i 1816 z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedna to autyzm).

W szkołach uczy się 3967 uczniów z autyzmem (w tym 722 ze sprzężoną niepełnosprawnością). W przedszkolach jest 1816 dzieci (w tym 85 ze sprzężoną niepełnosprawnością).

96 procent dzieci i młodzieży z autyzmem (w normie intelektualnej) uczy się w oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych, 4 procent – w szkołach specjalnych.

Dzieci i młodzież z autyzmem korzystają z pomocy 28 poradni psychologiczno-pedagogicznych, a szczególnie z trzech, które wydają orzeczenia z tytułu autyzmu (PPP 7 ul. Narbutta, PPP 10 ul. Wrzeciono, PPP 4 ul. Mińska). Od tego roku kolejne poradnie wydają orzeczenia:  

• Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna nr 24 – Wilanów od 1 grudnia 2018 r.
• Zespół Poradni Psychologiczno – Pedagogicznych nr 1 – Wola od 1 stycznia 2019 r.
• Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna nr 21- Białołęka – od 1 lutego 2019 r.
• Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna nr 5 – Praga-Północ – od 1 lutego 2019 r.
• Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna nr 20 – Bemowo – od 1 marca 2019 r.
• Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna nr 13 – Targówek – od 1 marca 2019 r.

Łącznie 9 poradni będzie orzekać w sprawie autyzmu. Wymienione powyżej poradnie będą wydawać orzeczenia dla dzieci z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, mieszkających lub uczących się w szkołach w swojej dzielnicy.

Od 2010 r. realizujemy innowacyjne przedsięwzięcie – utworzyliśmy Specjalistyczne Punkty Konsultacyjne. Obecnie w Warszawie działa 12 Specjalistycznych Punktów Konsultacyjnych, rocznie z porad specjalistów-praktyków korzysta ponad 1,5 tysiąca osób. W Warszawskim Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych działa zespół pomocy psychologiczno-pedagogicznej i szkolnictwa specjalnego. Doradcy metodyczni służą pomocą nauczycielom pracującym z dziećmi z autyzmem, organizując szkolenia, konsultacje, konferencje i inne formy doskonalenia zawodowego.

Wsparcie osób dorosłych

W ramach podpisanych w grudniu 2018 r. trzyletnich umów dotacyjnych funkcjonują dwa ośrodki wsparcia dla osób z autyzmem, które prowadzi Stowarzyszenie Terapeutów oraz Fundacja na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami „Nasz Bezpieczny Świat”. Ośrodki zapewniają opiekę, rehabilitację społeczną i terapię, aby utrzymać lub zwiększyć samodzielność uczestników. Warszawiacy z autyzmem korzystają również z siedmiu warsztatów terapii zajęciowej i z środowiskowych domów samopomocy. Nowym projektem jest tworzenie i wsparcie grup samopomocowych dla młodzieży i dorosłych z autyzmem oraz zespołem Aspergera, które realizowane jest przez Stowarzyszenie Innowacji Społecznych „Mary i Max”. Będą to grupy samopomocowe, trening PEERS i Klub Przyjaźni.

Na warszawskiej Pradze, w budynku komunalnym przy ulicy Jagiellońskiej, od lipca 2017 r. działa mieszkanie treningowe dla osób z całościowymi zaburzeniami rozwoju, w tym Zespołem Aspergera i autyzmem. Mieszkanie dla czterech osób ma charakter rotacyjny. Jego tymczasowi lokatorzy mają zapewnioną pomoc w zakresie rehabilitacji społecznej – usamodzielniającej, m.in. poprzez różnego rodzaju treningi np. kulinarne i porządkowe. Mieszkanie prowadzi Fundacja SYNAPSIS.

Czym jest autyzm?

Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju dziecka. Jego objawy widoczne są w zakresie relacji społecznych, komunikowania się z innymi, zabawie i często także w sztywnych wzorach zachowań. Pierwsze symptomy autyzmu pojawiają się bardzo wcześnie, widoczne są przed ukończeniem przez dziecko 3 roku życia, a nawet wcześniej. Choć autyzm można zdiagnozować już u bardzo małych dzieci, to często diagnozuje się go również u nastolatków, a nawet osób dorosłych. Aktualnie używa się określenia spektrum zaburzeń autyzmu, które obejmuje zarówno autyzm, jak i zespól Aspergera oraz całościowe zaburzenia rozwojowe.