Brak odpowiedzialności producentów za odpady opakowaniowe – stanowisko samorządów

– W Austrii, Hiszpanii jak i w Czechach za tonę m.in. plastikowych opakowań producenci płacą po kilkaset euro. W naszym kraju nie jest to nawet jedno euro – zanieczyszczający nie płaci, a płacą nasi mieszkańcy, bez względu na swoje zachowania konsumenckie – mówi Michał Olszewski, zastępca prezydenta m.st. Warszawy.

– Od lat podkreślamy, że zaniechanie wdrożenia w Polsce koncepcji Rozszerzonej Odpowiedzialności Producentów szkodzi systemowi gospodarki odpadami komunalnymi w gminach. Obecnie stawki za wprowadzanie np. tworzyw sztucznych na rynek są skandalicznie niskie – mówi Piotr Grzelak, zastępca prezydenta Gdańska oraz przewodniczący zespołu ds. gospodarki odpadami Unii Metropolii Polskich.

Firmy powinny wspierać finansowo proces selektywnej zbiórki opakowań. Wdrożenie ROP jest zgodne z zasadą z Dyrektywy odpadowej Parlamentu Europejskiego, czyli polluter pays principle (zanieczyszczający płaci). Obecny brak tej odpowiedzialności w wielu miastach doprowadził do destabilizacji systemów gospodarki odpadami komunalnymi, co skutkuje m.in. podwyżkami opłat dla mieszkańców za odbiór odpadów.

– Rząd już w 2016 r. obiecał, że będziemy szli w stronę Rozszerzonej Odpowiedzialności Producentów. Mamy styczeń 2020 r. i samorządy nie znają żadnych założeń, a spotkania są przekładane.  Apelujemy o pilne wznowienie prac we współpracy ze wszystkimi środowiskami – mówi Michał Sztybel, zastępca prezydenta Bydgoszczy.

Gminy stoją przed wyzwaniem osiągania bardzo wysokich poziomów recyklingu i powtórnego wykorzystania odpadów. Jest to praktycznie niemożliwe do osiągnięcia bez ścisłego połączenia, w tym finansowego, systemu gospodarki odpadami komunalnymi z systemem produkcji opakowań.

Unia Metropolii Polskich zaznacza, że rząd powinien pilnie:

• nałożyć opłatę produktową dla producentów i importerów, która pokrywałaby koszty zbierania i zagospodarowania odpadów opakowaniowych,
• ustalić i egzekwować sankcje finansowe dla producentów za wprowadzanie na rynek opakowań nienadających się do recyklingu i powtórnego wykorzystania – część produktów na rynku obecnie można tylko spalić, ponieważ mieszanki materiałów nie są przetwarzalne.
• zbudować  kompleksowy – rządowy system wsparcia dla rozwoju rynku recyklingu, w tym rynku samorządowego,
• wprowadzić standaryzację opakowań zwrotnych określona normami pod rygorem kar za wprowadzanie w obrót opakowań nienormatywnych.
• zorganizować w Polsce rynek dla wtórnego politereflanu etylu (rPET). Należy zaprzestać sprowadzania tego materiału z zagranicy i przesycania nim Polski, w celu spełnienia przez producentów wymogu zawartości surowca wtórnego w nowych produktach opakowaniowych. 

Docelowo system zagospodarowania i odbioru odpadów opakowaniowych od mieszkańców w przyszłości mógłby być zorganizowany wokół Organizacji odzysku – one odpowiedzialne byłyby jednocześnie za osiąganie poziomów recyklingu i powtórnego wykorzystania odpadów. Niezbędne jest też określenie w polskich przepisach okresu przejściowego na zbudowanie nowego systemu gospodarki odpadami opakowaniowymi, wpisującego się w funkcjonowanie ekologicznego obiegu zamkniętego.