Przemoc w szkole – jak pomóc dziecku?

Przemoc w szkole, choć nie powinna mieć miejsca, jest coraz częstszym zjawiskiem. W ostatnich latach przeprowadza się intensywne działania mające na celu zapobieganie agresji i przemocy wśród dzieci i młodzieży. Mają one jednak niską skuteczność. Poradnia psychologiczna to często ostatnia deska ratunku zarówno dla ofiar, jak i oprawców. Dlaczego walka z agresją jest tak trudna?

Rodzaje przemocy w szkole

Ofiary równie często, jak znęcania cielesnego, doświadczają innych rodzajów agresji. Wśród najczęściej spotykanych, wyróżnić można przemoc:

• fizyczną – bicie, kopanie, popychanie, zabieranie własności i niszczenie mienia,
• werbalną – wyzywanie, szykanowanie, wyśmiewanie oraz inne działania mające na celu ośmieszenie i upokorzenie ofiary,
• relacyjną – ignorowanie, wykluczanie z grupy,
• cyfrową – umieszczanie prześmiewczych zdjęć lub wpisów w mediach społecznościowych, wysyłanie obraźliwych wiadomości czy podszywanie się pod ofiarę.

Osoby, które doświadczyły przemocy, dźwigają ciężki bagaż emocjonalny. Ciągłe życie w poczuciu wstydu i niesprawiedliwości, smutku, lęku, gniewu, żalu i upokorzenia prowadzą do obniżenia samooceny, nieśmiałości, wycofania i rzutują na relacje interpersonalne. Często, aby pomóc dziecku, potrzebny jest psycholog dziecięcy, który ułatwi wychodzenie z traumy.

Poradnia psychologiczna – kiedy warto skorzystać z pomocy specjalisty

W przypadku dzieci doświadczających przemocy i agresji ważna jest natychmiastowa pomoc. Osoby, które zgłaszają problem rodzicom czy nauczycielom, często są ignorowane, a ich kłopoty są bagatelizowane. To niewłaściwa reakcja pogłębiająca problem. Placówką, do której należy się udać z prześladowanym dzieckiem, jest poradnia psychologiczna. Nękani uczniowie, którzy nie otrzymają odpowiedniego wsparcia, narażeni są na choroby i zaburzenia psychiczne, takie jak fobia szkolna czy depresja. Bardzo często występuje nerwica u dzieci, objawiająca się bólami brzucha, głowy oraz kołataniem serca. Wielu uczniów, którzy nie potrafią poradzić sobie z negatywnym ładunkiem emocjonalnym, ma myśli samobójcze i przejawia autoagresję. W takich przypadkach niezbędny jest psycholog dziecięcy, który przeprowadzi długotrwałą terapię lub skieruje do psychiatry.

Jak skutecznie przeciwdziałać przemocy wśród dzieci?

Przeciwdziałanie przemocy w szkole to żmudny, długotrwały proces, który wymaga odpowiednich zachowań nie tylko wśród dzieci, ale także rodziców i nauczycieli. Do działań profilaktycznych zaliczyć można:

• odpowiedni klimat szkoły – dobre relacje panujące między uczniami i nauczycielami, sprawiedliwe ocenianie, wzajemna życzliwość, jasne zasady, sprawna organizacja szkolnej rutyny,
• diagnoza sytuacji szkolnej – regularne ankiety i kwestionariusze, mające na celu wczesne wykrycie problemu oraz wnikliwa obserwacja uczniów,
• szybka pomoc ofiarom i prześladowcom – poradnia psychologiczna lub psycholog dziecięcy dostępny dla uczniów oraz rodziców,
• integracja uczniów – poprzez wspólne projekty, zadania oraz zabawy,
• edukacja – uświadamianie uczniom czym jest przemoc, jakie są skutki i w jaki sposób można jej przeciwdziałać,
• jasne zasady i normy – regulamin szkoły, jasno określający zachowania zabronione oraz konsekwencje wynikające z ich łamania,
• konsekwencja – ponoszenie negatywnych skutków swoich zachowań uczy odpowiedzialności i pokazuje, że nikt nie jest bezkarny.

Przemoc i agresja w szkole to powszechny problem, za który w dużym stopniu odpowiedzialni są dorośli. Przeciwdziałanie to proces, w którym edukować należy nie tylko dzieci, ale i rodziców oraz nauczycieli. Tylko współpraca i zmiana zachowań mogą przynieść zadowalające efekty.